Yetişkinlerde İshal Neden Olur? Geçmeyen İshalin Nedenleri Nelerdir?
GÜVEN SAĞLIK GRUBU
Paylaş:
Yetişkinlerde İshal Neden Olur? Geçmeyen İshalin Nedenleri Nelerdir?
Yetişkinlerde de yaygın olarak görülen ishal rahatsızlığını birçok nedeni olabilir. Bazı dönemlerde kısa süreli ishal atakları yaşayan yetişkinler bazı durumlarda ise ishal şiddeti artabilir ya da uzun süre devam edebilir. Peki yetişkinlerde ishalin nedenleri ve önleme yolları nelerdir?
Stres ve Anksiyete: Yetişkinlerde stres, anksiyete ve duygusal durumlar bağırsakların normal çalışmasını etkileyerek ishale neden olabilir.
Bağırsak Hastalıkları: Yetişkinlerde irritabl bağırsak sendromu (IBS) ve Crohn hastalığı gibi kronik bağırsak rahatsızlıkları, sık sık ishal nöbetlerine yol açabilir.
Alkol ve Kafein Tüketimi: Aşırı miktarda alkol ve kafein tüketimi sindirim sistemini rahatsız edebilir, bu da ishale yol açabilir.
İlaç Kullanımı: Yetişkinlerde bazı ilaçlar, özellikle antibiyotikler ve bazı tansiyon ilaçları, bağırsak dengesini bozarak ishale neden olabilir.
Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması: HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar, sindirim sistemi enfeksiyonlarına ve dolayısıyla ishale yol açabilir.
Yetişkinlerde İshalin Riskleri
Aşırı Sıvı Kaybı: Yetişkinlerde uzun süren ishal, vücuttan çok miktarda su ve elektrolit kaybına neden olabilir. Dehidrasyon belirtileri (ağız kuruluğu, halsizlik, idrar miktarında azalma) dikkatle izlenmelidir.
Kronik İshal: Yetişkinlerde kronik ishal, bağırsak hastalıklarının belirtisi olabilir ve sindirim sisteminin uzun vadede zarar görmesine yol açabilir.
Besin Emilimi Sorunları: Yetişkinlerde uzun süreli ishal, vücutta vitamin ve mineral emilimini engelleyebilir ve beslenme bozukluklarına yol açabilir.
Yetişkinlerde İshal Tedavisi
Sıvı Takviyesi: Yetişkinler, kaybettikleri sıvıyı ve elektrolitleri yerine koymak için bol su içmeli ve tuzlu gıdalar tüketmelidir. Maden suyu veya spor içecekleri de tercih edilebilir.
Beslenme Düzeni: Hafif, sindirimi kolay besinler tüketmek (pirinç, haşlanmış patates, muz, elma püresi gibi) ve süt ürünlerinden, yağlı yiyeceklerden kaçınmak ishali hafifletebilir.
Probiyotik Takviyesi: Bağırsak florasının dengelenmesine yardımcı olan probiyotikler, ishalin süresini kısaltmada etkili olabilir.
İlaç Kullanımı: İlaçla tedavi gerektiğinde, ishal kesici ilaçlar ve antibiyotikler doktor tavsiyesiyle kullanılmalıdır. Ancak, nedeni tam olarak bilinmeyen ishallerde ilaç kullanımı dikkatle yapılmalıdır.
Yetişkinlerde İshalden Korunma Yöntemleri
Stresten Kaçınma: Günlük yaşamda stresin azaltılması, bağırsakların sağlıklı çalışmasına yardımcı olabilir.
Sağlıklı Beslenme: Dengeli bir beslenme ve sağlıklı yiyeceklerin tüketilmesi, bağırsak florasını dengede tutar ve ishal riskini azaltır.
Hijyen Kurallarına Uygun Yaşam: Ellerin sık yıkanması, temiz su tüketimi ve güvenli gıda hazırlama yöntemlerine dikkat etmek yetişkinlerde de ishalden korunmada önemlidir.
Yetişkinlerde Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
İshal 3 günden uzun sürüyorsa
Dışkıda kan ya da siyah dışkı görülüyorsa
Şiddetli karın ağrısı, ateş veya kusma eşlik ediyorsa
Aşırı dehidrasyon belirtileri (ağız kuruluğu, baş dönmesi, düşük tansiyon) varsa
Yetişkinlerde ishal, çoğu durumda birkaç gün içinde kendiliğinden geçse de, uzun süre devam eden vakalarda altta yatan bir sağlık sorunu olabilir. Bu tür durumlarda tıbbi destek alınmalı ve gerekli tetkikler yaptırılmalıdır.
Geçmeyen ishal, yani 2 haftadan uzun süren ishal, vücudun başka bir sağlık sorunu nedeniyle alarm verdiğini gösterebilir. Bu tür kronik ishalin altında yatan nedenlerin incelenmesi ve doğru tedavinin belirlenmesi önemlidir.
Geçmeyen İshalin Nedenleri
1. Kronik Bağırsak Hastalıkları
İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS): IBS, bağırsakların normal hareketlerinin bozulmasına neden olarak ishal, kabızlık veya her ikisini birden yapabilir. IBS, stres ve bazı yiyeceklerle tetiklenebilir ve genellikle uzun süreli ishal ataklarına yol açar.
Crohn Hastalığı ve Ülseratif Kolit: Bu iki iltihabi bağırsak hastalığı (İBH) da uzun süren ishalin sıkça görülen nedenlerindendir. Bağırsaklarda sürekli bir inflamasyon (iltihaplanma) olması, sıvı kaybına ve sık dışkılama ihtiyacına yol açabilir.
2. Gıda İntoleransları
Laktoz İntoleransı: Süt ürünlerinde bulunan laktozu sindiremeyen kişilerde ishal, gaz ve karın ağrısı gibi belirtiler gelişebilir. Eğer bu durum kontrol edilmezse, ishal sürekli hale gelebilir.
Gluten İntoleransı (Çölyak Hastalığı): Gluten içeren yiyeceklerin tüketilmesi, çölyak hastalığı olan kişilerde bağırsaklarda hasara ve uzun süren ishale neden olabilir. Bu durum, bağırsakların besin emilimini bozarak ishalin kronik hale gelmesine yol açar.
3. Enfeksiyonlar
Paraziter Enfeksiyonlar: Giardia gibi bağırsak parazitleri geçmeyen ishalin nedenlerinden biridir. Bu parazitler, genellikle kirli su ya da yiyeceklerden bulaşır ve uzun süre devam eden ishal vakalarına yol açabilir.
Bakteriyel ve Viral Enfeksiyonlar: Bazı bakteriyel enfeksiyonlar (örneğin E. coli, Salmonella) ya da virüsler, sindirim sisteminde uzun süreli rahatsızlıklara neden olabilir. Bağırsak florasının bozulmasına bağlı olarak ishal süresi uzayabilir.
4. İlaçlar ve Tedaviler
Antibiyotik Kullanımı: Uzun süreli antibiyotik kullanımı, bağırsak florasının dengesini bozarak kronik ishale yol açabilir. Özellikle geniş spektrumlu antibiyotikler, iyi bakterilerin azalmasına ve patojenik bakterilerin üremesine neden olabilir.
Kemoterapi: Kanser tedavisi gören hastalarda kemoterapinin yan etkisi olarak geçmeyen ishal görülebilir. Bu durum, bağırsak mukozasının hasar görmesi ve normal sindirim fonksiyonlarının bozulması ile ilişkilidir.
5. Metabolik ve Hormonel Hastalıklar
Hipertiroidi: Tiroid bezinin aşırı aktif olması, metabolizmayı hızlandırarak sindirim sisteminin de hızla çalışmasına neden olur. Bu durum sık dışkılamaya ve geçmeyen ishale yol açabilir.
Şeker Hastalığı (Diyabetik Enteropati): Diyabetin uzun süre kontrol altında tutulmaması bağırsak sinirlerine zarar vererek ishale neden olabilir. Bu, özellikle diyabetli bireylerde uzun süreli ishal vakalarında önemli bir nedendir.
6. Bağırsak Tümörleri
Bağırsakta gelişen bazı tümörler, bağırsak hareketlerini etkileyerek uzun süreli ishale yol açabilir. Özellikle kolon kanseri gibi durumlar, dışkılama alışkanlıklarında kalıcı değişikliklere neden olabilir. Geçmeyen ishalin yanı sıra kanlı dışkı ve kilo kaybı da tümörün belirtileri arasında olabilir.
7. Beslenme Bozuklukları
Yetersiz ya da dengesiz beslenme, vücudun vitamin ve mineral dengesini bozarak ishalin uzun süre devam etmesine neden olabilir. Özellikle vitamin eksiklikleri, bağırsakların işlevlerini tam olarak yerine getirememesine yol açabilir.
Geçmeyen İshalde Ne Yapılmalı?
Geçmeyen ishal durumunda mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Altta yatan nedenlerin tespit edilmesi için şu adımlar izlenebilir:
Kan testleri: Vücutta iltihap, enfeksiyon ya da tiroid sorunlarının olup olmadığını anlamak için.
Dışkı testleri: Parazitler ya da bakteriyel enfeksiyonlar gibi sorunları tespit etmek için dışkı örneği alınır.
Endoskopi ya da kolonoskopi: Bağırsaklarda yapısal bir problem olup olmadığını incelemek için gerekebilir.
Geçmeyen ishal tedavisi, nedenine bağlı olarak değişir. Eğer gıda intoleransı ya da kronik bir hastalık söz konusuysa, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. İlaç kaynaklı ise, tedavi düzenlemesi yapılabilir.
Geçmeyen ishal, genellikle altta yatan bir sağlık sorununun belirtisidir ve dikkate alınması gerekir. Bu durum, yaşam kalitesini düşürebilir ve vücudun dengesini bozabilir. Bu nedenle, geçmeyen ishalde tıbbi destek almak, nedenin doğru bir şekilde belirlenmesini ve uygun tedavi planının oluşturulmasını sağlar.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
