Vajina; birçok farklı mikroorganizmanın beraber yaşadığı, dinamik bir ekosistem içeren ve üst genital sistemi enfeksiyondan koruyan önemli fonksiyonlara sahip bir bölgedir. Vajen florasındaki mikroorganizmaların %95’inden fazlasını laktobasil adı verilen yararlı bakteriler oluşturur. Laktobasiller ürettikleri birçok mediatör ile vajen pH ını asidik hale getirerek patojenlerin üremesi için elverişsiz bir ortam oluştururlar. Bu yazıda, vajinal pH nedir, neden önemlidir ve bu doğal dengeyi nasıl koruyabileceğinizi tüm yönleriyle ele alıyoruz.
Sağlıklı vajen florası; cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların geçişini azaltır. Gebelikte erken doğum veya erken su gelmesi gibi komplikasyonların görülme olasılığını düşürür. Jinekolojik ameliyatlar sonrası gelişebilecek vajen kaf enfeksiyonları ile de ilişkilidir. Ayrıca vajen florasının genital kanser gelişimi ile ilişkisini gösteren yayınlar da mevcuttur. Vajinal floara sadece akıntı gibi lokal rahatsızlıklar değil birçok önemli sağlık sorunu ile de yakından ilişkilidir.
Güven Çayyolu Tıp Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü'nden Prof. Dr. Ülkü Mete Ural, vajinal sağlığa dair bilgiler paylaştı.
pH, bir ortamın asidik veya bazik olma derecesini gösteren bir ölçü birimidir ve 0 ile 14 arasında değişir. 7, nötür değerdir. Bu değerin altı asidik, üzeri ise bazik olduğu anlamına gelir. Vajen asidik yapıda bir ortam olup vajinal pH, doğurganlık çağındaki sağlıklı bir kadında genellikle 3.8 ile 4.5 arasındadır. Bu asidik ortam, vajinada doğal olarak bulunan laktobasiller adlı faydalı bakteriler sayesinde korunur ve zararlı mikroorganizmaların çoğalmasını engeller. Laktobasiller salgıladıkları antimikrobiyal ve anti-inflamatuar ürünler sayesinde bakteriler, virüsler, mantarlar ve protozoalar dahil olmak üzere fırsatçı patojenlere karşı etkili bir birinci basamak savunma sağlar.
Vajinal pH Neden Bu Kadar Önemlidir?
Doğal pH dengesinin korunması, vajinanın enfeksiyonlara karşı doğal savunmasını sürdürmesi açısından kritiktir. Bu denge bozulduğunda:
Bakteriyel vajinoz
Mantar enfeksiyonu
Paraziter enfeksiyon
Kötü koku
Kaşıntı
Artmış akıntı
Vajinal irritasyon hissi ve yangı gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Vajinal pH Dengesini Bozan Faktörler
Vajinal ortam oldukça hassas bir dengededir. Aşağıdaki faktörler bu dengeyi kolayca bozabilir:
Beslenme alışkanlıkları: Aşırı tatlı ve glisemik indeksi yüksek besinlerin tüketimi vajinada mantar üremesini destekler.
Vajinal pH Dengesini Korumak İçin Neler Yapılmalı?
Parfümsüz ve pH dengeli temizlik ürünleri tercih edin: Vajinanın içini değil, yalnızca dış kısmını (vulva) temizlemek yeterlidir. Bunun için kokusuz, sabunsuz ve özel formüle edilmiş ürünleri tercih edin.
Vajinal duşlardan kaçının: Vajinal duşlar, iyi huylu bakterileri yok ederek enfeksiyonlara zemin hazırlayabilir. Vajina, kendi kendini temizleyen bir yapıya sahiptir.
Pamuklu iç çamaşırı kullanın: Terlemeyi ve nem birikimini azaltmak için hava alan, pamuklu iç çamaşırları tercih edilmelidir. İç çamaşırlarını her gün değiştirmek ve gerektiğinde gün içinde ikinci kez değiştirmek önemlidir.
Antibiyotik kullanımı sırasında probiyotik desteği alın: Antibiyotikler vajinal florayı bozabilir. Yoğurt, kefir gibi doğal probiyotik besinler ya da doktor önerisiyle alınan probiyotik takviyeler bu dengeyi yeniden sağlayabilir.
Sağlıklı beslenin ve su tüketimine dikkat edin: Şekerli ve işlenmiş gıdalar, maya ve bakterilerin çoğalmasını tetikleyebilir. Dengeli bir beslenme düzeni vajinal sağlığı da destekler.
Stresinizi yönetin: Kronik stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak vajinal enfeksiyonlara karşı savunmayı düşürebilir.
Adet dönemi hijyenine dikkat edin: Adet döneminde ped veya tamponu uzun süre değiştirmemek, bakteri üremesine yol açabilir. Günlük ped kullanımı da hava almayı engellediğinden önerilmez.
Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalı?
Her kadının günlük bir miktar vajinal akıntısı olabilir ve bu normaldir. Ancak aşağıdaki belirtiler varsa mutlaka bir kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır:
Kötü koku
Akıntının artması
Kaşıntı
Yanma, tahriş, irritasyon, hassasiyet
İlişki sırasında ya da idrar yaparken ağrı.
Bu belirtiler vajinal enfeksiyonlara ya da başka sağlık sorunlarına işaret ediyor olabilir. Vajinal pH dengesini korumak; hijyen, beslenme, yaşam tarzı ve bilinçli ürün kullanımı ile doğrudan ilişkilidir. Kadın bedeni, dış müdahalelere karşı oldukça hassas ancak kendi dengesini korumakta da son derece beceriklidir. Önemli olan, bu doğal dengeye saygı duymak ve onu destekleyecek bilinçli adımlar atmaktır. Sağlıklı bir vajinal flora, sadece jinekolojik sağlığı değil, genel yaşam konforunu da belirleyen temel bir unsurdur.
