Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı(KOAH) zararlı partikül ve gazların neden olduğu akciğer ve hava yollarında artmış kronik inflamatuar yanıt ile ilişkili olarak ortaya çıkan, kalıcı hava akımı kısıtlamasıyla karakterize, solunum güçlüğü, öksürük ve nefes darlığı gibi şikayetlere yol açan önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Güven Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bölümünden Fzt. Umut Arda Korkmaz, KOAH patofizyolojisini sizler için anlattı.
KOAH’a özgü patolojik değişiklikler proksimal hava yolları, periferik hava yolları, akciğer parankimi ve pulmoner damarlarda görülür. Patolojik değişiklikler; inflamatuar hücre infiltrasyonuna, bu infiltrasyonun neden olduğu kronik inflamasyona ve tamir mekanizmalarının uygunsuz çalışması sonucu gelişen yapısal değişikliklere bağlıdır. Bu değişiklikler sırasıyla;
Aşırı mukus sekresyonu,
Siliyer disfonksiyon,
Hava akımı kısıtlanması,
Akciğer hiperinflasyonu,
Gaz alışverişinde bozulma,
Pulmoner hipertansiyon,
Kor pulmonale ve sistemik inflamasyon.
Aşırı Mukus Sekresyonlu ve Siliyer Fonksiyon Bozukluğu
KOAH’ta inflamatuar belirteçlerin etkisiyle mukus salgılayan bezlerde hiperplazi ve goblet hücrelerinde sayısal artış meydana gelir. Epidermal büyüme faktörü (EGF); mukus hücre hiperplazisi ve aşırı mukus sekresyonu üzerinde önemli rol oynamaktadır.
Hava Akımı Kısıtlanması
KOAH'ın en belirgin fizyopatolojik bulgusu eforla daha da belirginleşen ekspiratuar hava akımı kısıtlanmasıdır. KOAH’ta hava yolu obstrüksiyonu genellikle geri dönüşümsüz olup, elastin- kollajen anın parçalanması sonucunda gelişen elastik geri çekilme basıncı kaybı ve periferik hava yollarında gelişen fibrozis, distorsiyon ve obliterasyona bağlıdır.
Pulmoner Hiperinflasyon
Ekspiratuar hava akım kısıtlanması ve alveoler duvar hasarı nedeniyle destek kapısında yoksun kalan periferik hava yollarının ekspirasyon sırasında pozitif plevral basıncın etkisiyle dinamik kompresyon uğrayarak erken kapanması, hava hapsi ve pulmoner hiperinflasyona neden olur. KOAH'ta rezidüel volüm (RV) ve fonksiyonel rezidüel kapasite (FRC) artar, ileri dönemde buna Total akciğer kapasitesinde (TLC) artma da eklenir.
Gaz Alışverişinde Bozulma
KOAH'lı hastalarda ventilasyon/ perfüzyon eşitsizliği; solunum mekaniğinde değişme, pulmoner hiperinflasyon, hızlı yüzeyel solunum biçimi; gaz alışverişinde bozulmaya ve solunum yetmezliğine neden olabilir. KOAH'ta hipoksemi gelişiminde en önemli mekanizma ventilasyon/ perfüzyon eşitsizliğidir. Fizyolojik şant ve fizyolojik ölü boşluk oranları da normal kişilere göre belirgin olarak artar.
Pulmoner Hipertansiyon
KOAH’ta hastalığın ileri evrelerinde hafif- orta şiddette pulmoner hipertansiyon gelişebilir. Hızlı ilerlediği durumda sağ ventrikül dilatasyonu ve kor pulmonale ile sonuçlanabilir. KOAH'ta pulmoner hipertansiyon pulmoner vasküler direnç artışı ile ilişkilidir.
Kah'ta solunum semptomlarının alevlenmesi sık görülen bir durumdur. Bu alevlenmelerin sebepleri arasında bakteriyal veya viral enfeksiyonlar çevresel ve bilinmeyen nedenler sayılabilir.
Pnömoni , tromboemboli ve kalp yetmezliği gibi durumlar alevlenmeye benzer bir durum oluşturabildikleri gibi var olan alevlenmeyi arttırabilirler.
Alevlenme sırasında hiperinflasyonda artış, ekspiratuvar akımlarda azalma meydana gelir ve dispnede artış görülür.
KOAH hastalığının ilerlemesi ile ortaya çıkmaya başlayan alevlenmeler var olan inflamasyonu daha da arttırarak kronik inflamasyon ve akciğer harabiyeti katsayılarına katkıda bulunurlar.
Akciğerlerde meydana gelen yoğun inflamasyon neticesinde bazı akciğer dışı organlarda da belirgin etkilenmeler görülür.
Bu tip etkilenimler arasında en önemlileri olarak, kas kütlesinde ve gücünde azalma, osteoporoz, osteopeni, kronik anemi, eritrositoz, depresyon ve kardiyovasküler hastalıklar sayılabilir.
KOAH’ta Alevlenme
Alevlenme, hastalığın seyri esnasında nefes darlığı, öksürük veya balgamdaki değişikliklerle karakterizedir. Tedavide değişiklik gerektirecek kadar belirgin bir bozulma durumu vardır.
Alevlenmeler yaşam kalitesinde bozulma, hastaneye yatma riski, akciğer fonksiyonlarında hızlı kayıp, morbidite ve mortalite artışına neden olur.
Alevlenme semptomları:
Dispne algısında artma
Takipne
GYA de azalma
Yardımcı solunum kas aktivitesinde artma
Alevlenmelerde pulmoner rehabilitasyon
KOAH akut alevlenmeleri boyunca oluşan solunum sıkıntısı aerobik egzersiz eğitimini engelleyebilir ancak alt ekstremitelerin dirençli egzersiz eğitimi hasta tarafından iyi tolere edilebilir ve güvenlidir. Akut alevlenme döneminde uygulanan alt ekstremite dirençli egzersiz eğitimi, kas kuvvetini ve 6 dakika yürüme testi mesafesini artırmaktadır.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
