Vücudumuzun dolaşım sisteminin merkezinde bulunan kalbin sağlıklı bir şekilde çalışması hayati önem taşıyor. Genellikle 35 yaşından sonra ortaya çıkan ve ülkemizde milyonlarca kişide bulunan kalp yetmezliği, tedavi edilmezse kalp nakli gerektirecek ciddi tablolara yol açabiliyor. Güven Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Mehmet Emin Korkmaz, Kalp Sağlığı Haftası kapsamında “kalp yetmezliği” hakkında bilgi verdi.
Kalp yetmezliği, kalbin organizmanın metabolizması için gereken dolaşımı sağlayamamasıdır. Bu yetmezlik durumu kasılma gücünün azalmasına bağlı olabileceği gibi, esnekliğinin azalmasına da bağlı olabilir. Esnekliğin azalması durumuna en iyi örnek yaşlanmadır. Esnekliğin azalması demek, kalbin yeterli dolamaması demektir. Kalp, dolamadığı için yeterli debiyi sağlayamaz.
Kalp yetmezliğini tetikleyen nedenler nelerdir?
Kalp yetmezliğini tetikleyen nedenler;
Koroner arter hastalığı: Halk arasında kalp krizi olarak bilinen koroner arter hastalığı kalp dokusunun, kalp kas hücrelerinin kaybına neden olmaktadır. Kalp krizi sırasında tıkanan damar, kalp kasına yeterli oksijen sunumu yapamayacağından kalp kas hücreleri ölür. Kalbin gücü, kalp krizi sonrası hastanın kaybettiği doku miktarı ile doğru orantılı olarak azalır. Kalp damarlarındaki darlıklar, hücre ölümüne neden olmadan da kalp yetmezliği yapabilir. Uzun yıllar boyunca iyi beslenmeyen kalp dokusu zamanla gücünü kaybeder.
Yaşlanma:Kalp yetmezliğinin belki de en sık görülen nedeni yaşlanmadır. Yaşlanma ile birlikte kalbin hem kasılma hem gevşeyip dolma yeteneği azalır ve bozulur. Bu durum kalp yetmezliği demektir.
Hipertansiyon:Yüksek kan basıncı toplum sağlığı açısından kalp yetmezliğini hazırlayan önemli bir faktördür. Kontrolsüz yüksek kan basıncı (hipertansiyon) zamanla kalbin yapısının bozulmasına başlangıçta gevşeme bozukluğuna ilerleyen zamanda ise kasılma bozukluğuna neden olur.
Kapak hastalıkları:Kalbin düzgün çalışabilmesi için kapaklarının düzgün çalışması şarttır. Kalp kapaklarında gelişebilecek daralma ve tam kapanmama durumları, kalbi, hacim ve basınç yükü artışı ile karşı karşıya bırakır. Bu bozuklukların uzun süre sürmesi yetmezlik ile sonuçlanır.
Kalp kası iltihapları: Bu duruma miyokardit denir. En sık üst solunum yolu enfeksiyonu yapan virüsler sonrası gelişir. Bu virüsler kalp kasında da iltihap ve yangı yaparak yetmezliğe yol açabilir. Güney Amerika’da sık gözlenen bir parazit vardır. Bu parazit de kalbe yerleşebilir ve Chagas hastalığı ve yetmezlik yapar.
Diğer nedenler:Bunlar daha az gözlenen nedenlerdir. Çeşitli ağır metal zehirlenmeleri, kronik alkolizm, ilaç bağımlılığı (kokain mesela), göğüs bölgesine radyasyon alınması (radyoterapi), çeşitli kanser ilaçları
Bilinmeyen nedenler: Azımsanmayacak bir grup hastada herhangi bir neden bulunmaz
Kalp yetmezliğinde risk faktörleri nelerdir, bunlardan değiştirilebilir ve değiştirilemez olanları kısaca anlatır mısınız?
Risk faktörlerinin başında kalp damar hastalığı risk faktörleri gelir. Kalp damar hastalığını önlerseniz yetmezlik sıklığını azaltırsınız. Yani sigaranın kesilmesi, kan yağlarının ve kan basıncının düzeltilmesi, uygun kiloya inmek ve korumak, düzenli egzersiz yapmak, verilen ilaçları düzenli almak, tuzu kısıtlamak, şeker tüketmemek, vejetaryen temelli beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak en önemlileridir.
Miyokarditten korunmak için genel sağlık önlemleri alınmalı, hastalarla temas azaltılmalıdır. Bununla birlikte miyokarditten korunmanda en önemli adım aşılanmaktır. Grip aşısı, miyokardite karşı alınabilecek en akıllıca önlemdir.
Bir insan, kalbinde yetmezlik başladığını anlayabilir mi, doktora gitmesine gerektirecek uyarıcı belirtiler nelerdir?
Anlayabilir. Ancak yakınmalar genellikle geç ortaya çıkar. Yakınmaların başında nefes darlığı ve hareket kabiliyetinde azalma gelir. Hasta eskiden yürüdüğü mesafeyi yürüyemez, çabuk yorulur. Zamanla yattığı yastık sayısını arttırması gerekir, bacaklarında sıvı birikimine bağlı şişmeler olur, öksürmeye başlar. Fakat ne yazık ki tüm bunlar geç dönemde olur. Örneğin, bacaklarda fark edilebilen şişlik olması 8 litre sıvı fazlalığı anlamına gelmektedir.
Kalp yetmezliği nasıl tedavi edilir?
Kalp yetmezliği tedavisi, tıbbi açıdan zor ve karışık bir yaklaşım gerektirir. Temelde hastanın altta yatan bozukluğu düzeltilir. Koroner damar hastalığı varsa stent bypass gibi girişimler ve uygun ilaç tedavileri yapılır. Kapak hastalığı varsa ameliyatsız veya ameliyatla bu kapakların düzeltilir ve gerekli ilaç tedavisine başlanır.Miyokardit varsa istirahat ilaç tedavisi önerilir. Her durumun spesifik tedavisini burada sıralamak imkansızdır. Ancak tedavideki genel prensipler; tuz kısıtlama, gereken mekanik girişimler, düzenli ilaç tedavisi şeklinde sıralanabilir.
Hastalık çok ilerlerse kalp nakli yapılır. Bu durum öncesi destek pompaları ile hasta nâkile kadar yaşam desteği ile hayatta tutulmaya çalışılır.
Gelecekte umut veren bir yaklaşım ise tamamen suni yerleştirilebilir mekanik kalplerin kullanılmaya başlanması olasılığıdır.
Kalbimizin bize “yetebilmesi” için, nelere dikkat etmeliyiz, neleri yapıp, nelerden uzak durmalıyız?
Tuzdan ve şekerden uzak, dengeli ve düzenli beslenme alışkanlıkları edinilmelidir.
Sigara ve benzeri tüm bağımlılıklardan uzak kalınmalıdır.
Alkol tüketimi sınırlandırılmalıdır.
Hareketsizlikten kaçınılmalı, düzenli egzersiz yapılmalıdır.
Kan yağları ve kan basıncı kontrol altında tutulmalıdır.
İdeal vücut ağırlığı korunmalıdır.
Mevcut hastalıkların erken tedavisi için harekete geçilmeli ve gerekiyorsa düzenli ilaç kullanılmalıdır.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
