Hıçkırık Nedir? Hıçkırığın Nedenleri, Tedavi Yöntemleri ve Önleme Yolları
GÜVEN SAĞLIK GRUBU
Paylaş:
Hıçkırık Nedir? Hıçkırığın Nedenleri, Tedavi Yöntemleri ve Önleme Yolları
Hıçkırık, günlük hayatta hepimizin zaman zaman karşılaştığı, genellikle birkaç dakika içinde kendiliğinden geçen bir durumdur. Aniden ortaya çıkan bu istemsiz refleks bazen yemek yerken, bazen heyecanlandığımızda, bazen de hiçbir sebep yokken bizi yakalayabilir. Kısa süreli olduğunda gülüp geçilebilir; ancak uzun sürdüğünde rahatsız edici hale gelebilir, hatta altta yatan ciddi bir sağlık sorunun habercisi olabilir.
Güven Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü'nden Doç. Dr. Özgür Harmancı, hıçkırığın sebeplerini, etkili tedavi yöntemlerini ve oluşumunu önlemek için alabileceğiniz önlemleri anlattı.
Hıçkırık, diyafram kasının ani ve istemsiz kasılmaları sonucu oluşan refleksif bir durumdur. Bu kasılmalar, ses tellerinin hızla kapanmasına neden olur ve karakteristik “hık” sesinin çıkmasına yol açar. Hıçkırık genellikle kısa süreli ve zararsız bir durumdur, ancak bazen uzun sürebilir ve günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir. Fizyolojik olarak hıçkırık, sinir sistemi ile diyaframın kontrol mekanizması arasındaki geçici bir bozukluktan kaynaklanır. Çoğu zaman kendiliğinden geçse de, bazı durumlarda altta yatan sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir.
Hıçkırık Neden Olur?
Kısa süreli hıçkırık (<48 saat): Hızlı ve aşırı yemek tüketimi, gazlı içecekler ile mideyi fazla doldurmak ve ani sıcaklık değişiklikleri yer alır. Bunlar, diyaframın uyarılmasına neden olarak kasılmaları tetikleyebilir. Sinirsel ve duygusal faktörler de hıçkırığı etkileyebilir. Stres, heyecan, ani korku ya da sinir sistemi üzerindeki etkiler hıçkırığın başlamasına yol açabilir.
Uzun süreli hıçkırık (>48 saat): Bazen uzun süreli hıçkırık, beyin veya omurilikle ilgili nörolojik hastalıklar, mide fıtığı, mide reflüsü, akciğer ve göğüs boşluğu hastalıkları, akciğer enfeksiyonları veya bazı metabolik hastalıklarla (Şeker hastalığı ve kalsiyum eksikliği gibi) ilişkili olabilir. Bazı ilaçlar da hıçkırığı tetikleyebilir. Özellikle anestezi, kemoterapi ilaçları ve steroidlerin yan etkileri arasında uzun süren hıçkırık görülebilir.
Hıçkırık Nasıl Geçer?
Hıçkırık genellikle kısa sürede kendiliğinden geçer, ancak hızlı bir şekilde durdurmak için dil, küçük dil, ağız içi ve vagus sinirini uyaracak yöntemler uygulanabilir.
Nefes teknikleri: Derin bir nefes alıp en az 10 saniye olmak kaydı ile tutulabildiği kadar tutmak karbondioksit seviyesini artırarak diyaframın kontrolünü sağlayabilir.
Soğuk su içmek-gargara yapmak: Yavaşça küçük yudumlarla soğuk su içmek veya gargara yapmak, yemek borusundaki uyarıcıları değiştirerek hıçkırığı durdurabilir.
Limon veya sirke tüketmek: Keskin tatlar sinir sistemini uyararak hıçkırık refleksini kesebilir.
Şeker veya bal emmek: Tat alma reseptörlerini harekete geçirerek sinir sistemini yatıştırabilir
Diyaframı uyarmak: Dizleri göğse çekerek oturmak veya hafifçe öne eğilerek baskı uygulamak, diyaframın rahatlamasına yardımcı olabilir.
Göz masajı: Gözlere aşırı bastırmadan masaj yapmak
Eğer hıçkırık uzun süre devam ediyorsa ve günlük yaşamı etkiliyorsa, altta yatan sağlık sorunlarını tespit etmek için bir doktora danışmak gerekir.
Hıçkırık Ne Zaman Tehlikeli Olabilir?
Genellikle masum bir durum olan hıçkırık, 48 saatten uzun sürüyorsa ya da sık sık tekrarlıyorsa ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Uzun süren hıçkırık, mide reflüsü, merkezi sinir sistemi hastalıkları, akciğer problemleri veya metabolik bozukluklarla ilişkili olabilir. Özellikle inme, beyin tümörleri, menenjit gibi nörolojik hastalıklar hıçkırığın nedenleri arasında yer alabilir. Eğer hıçkırıkla birlikte yutma güçlüğü, nefes darlığı, kilo kaybı, göğüs ağrısı gibi belirtiler görülüyorsa vakit kaybetmeden bir uzmana danışılmalıdır.
Hıçkırık Nasıl Önlenir?
Hıçkırığı tamamen engellemek mümkün olmasa da bazı önlemler alınarak oluşma riski azaltılabilir. Yeme alışkanlıklarını düzenlemek, çok hızlı yemekten kaçınmak ve aşırı yemek yememek diyaframın gereksiz uyarılmasını önleyebilir. Gazlı içecekler ve aşırı baharatlı yiyeceklerden kaçınmak da mideyi koruyarak hıçkırık oluşumunu azaltabilir. Stres yönetimi de hıçkırığı önlemede etkili olabilir. Düzenli nefes egzersizleri ve gevşeme teknikleri, sinir sistemi üzerindeki baskıyı azaltarak refleksif hıçkırıkların önüne geçebilir. Ayrıca, mide reflüsü gibi altta yatan sağlık sorunları kontrol altına alınarak, hıçkırık oluşumunun önüne geçilebilir. Hıçkırık genellikle kısa süreli ve zararsız bir durum olsa da, uzun sürdüğünde veya tekrarlayıcı hale geldiğinde dikkat edilmesi gereken bir sağlık problemine işaret edebilir. Doğru yöntemlerle kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesini düşürmeden etkili bir şekilde yönetilebilir.
