Fıtık Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
GÜVEN SAĞLIK GRUBU
Paylaş:
Fıtık Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Fıtık, vücuttaki bir organın ya da dokunun, bulunduğu bölgedeki zayıf bir noktadan dışarı doğru çıkıntı yapmasıyla oluşan yaygın bir sağlık sorunudur. Genellikle karın bölgesinde, kasıkta veya göbek çevresinde görülse de vücudun farklı bölgelerinde de ortaya çıkabilir. Her yaş grubunu etkileyebilen bu durum, bazen belirgin bir şişlik ve rahatsızlık hissiyle kendini gösterirken, bazen de uzun süre fark edilmeden ilerleyebilir. Fıtık türleri, belirtileri ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi sahibi olmak, erken tanı ve uygun tedavi süreci açısından büyük önem taşır.
Güven Çayyolu Cerrahi Tıp Merkezi Genel Cerrahi Bölümü'nden Uzm. Dr. Hakan Gökbayır, fıtığın ne olduğunu, belirtilerini, tedavi yöntemlerini anlattı.
Fıtık, karın içindeki organların ya da dokuların, kas duvarında oluşan bir zayıflık nedeniyle dışarı doğru çıkmasıyla oluşan bir sağlık problemidir. Kaslar, organları ve dokuları karın boşluğu içerisinde tutmaya yardımcı olur, ancak bazı durumlarda bu yapılar zayıflar veya açılır. Bu durumda, bağırsaklar ya da karın içindeki diğer dokular dışarı doğru itilerek deri altında fark edilebilir bir şişlik oluşturur.
Fıtık en sık kasık bölgesinde görülür, ancak göbek, eski ameliyat yerleri ya da diyafram gibi farklı noktalarda da oluşabilir. Çoğu fıtık zaman içinde büyüme eğilimindedir ve bazıları ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Fıtığın tedavisinde cerrahi müdahale temel seçenektir, çünkü kendiliğinden iyileşmesi beklenen bir durum değildir.
Fıtık Nasıl Anlaşılır? Belirtileri Nelerdir?
Fıtık, erken dönemde hafif şikâyetlerle ortaya çıkabilir. Ancak zamanla belirtiler daha belirgin hale gelir ve kişinin günlük yaşamını etkileyebilir.
Şişlik: Fıtığın en yaygın belirtisi, karın ya da kasık bölgesinde fark edilen bir şişliktir. Bu şişlik genellikle ayakta dururken, öksürürken veya ıkınırken daha da belirginleşir.
Ağrı ve Rahatsızlık Hissi: Fıtık büyüdükçe karın bölgesinde ya da kasıklarda ağrı ve baskı hissi oluşabilir. Ağrı özellikle uzun süre ayakta kalındığında, ağır bir şey kaldırıldığında veya fiziksel aktivite yapıldığında artar.
Yanma veya Çekilme Hissi: Bazı hastalar kasık bölgesinde ya da göbek çevresinde yanma, batma veya çekilme hissi tarif eder.
Hazımsızlık ve Şişkinlik: Özellikle mide fıtıklarında, reflü, hazımsızlık ve yemek sonrası şişkinlik gibi şikâyetler görülebilir.
Fıtığın İçeri Girmesi: Başlangıç aşamasında bazı fıtıklar sırt üstü yatınca ya da elle hafifçe bastırıldığında kaybolabilir. Ancak ilerleyen dönemlerde içerideki dokular sıkışabilir ve geri itilemez hale gelebilir.
Fıtık belirtileri hafif başlayabilir ancak zaman içinde şikâyetler artar. Özellikle ani başlayan, şiddetli ağrı, mide bulantısı, kusma ve fıtık bölgesindeki sertlik gibi belirtiler ortaya çıktığında acil tıbbi müdahale gerekebilir. Bu belirtiler genellikle fıtık kesesi içerisine giren organların orada sıkışıp kalması dolayısıyla o organı besleyen damarların da sıkışarak kan akımının kesilmesi sonucu organda beslenme bozukluğu , hatta gangrenin ortaya çıkması nedeniyle sıkıntı yaratır.
Fıtık Türleri
Fıtık, oluştuğu bölgeye göre farklı isimlerle anılır. En sık görülen fıtık türleri şunlardır:
Kasık fıtığı (İnguinal herni): En yaygın fıtık türüdür. Erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülür. Kasık bölgesinde şişlik ve ağrıya neden olur.
Göbek fıtığı (Umblikal herni): Göbek deliği çevresinde ortaya çıkar. Özellikle fazla kilo, hamilelik veya karın içi basıncı artıran durumlar sonrasında görülebilir.
Ameliyat yeri fıtıkları (İnsizyonel herni): Daha önce ameliyat olmuş kişilerde, kesi hattının zayıflamasıyla oluşan fıtıklardır.
Mide fıtığı (Hiatal herni): Diyaframda oluşan açıklıktan midenin bir kısmının yukarı kayması ve göğüs boşluğuna girmesi nedeniyle ortaya çıkar. Genellikle reflü, mide yanması ve yutma güçlüğü gibi şikâyetlere neden olur.
Karın fıtıklarının yerleşimine göre daha nadir görülen başka tipleri de mevcuttur.
Fıtık Neden Olur?
Fıtık oluşumunun temelinde kas duvarındaki zayıflık ve karın içi basıncın artması yer alır. Doğuştan gelen zayıf noktalar ya da zamanla kasların zayıflaması fıtığa neden olabilir.
Ağır yük kaldırmak: Kaslara fazla yük binmesi fıtık oluşumunu tetikleyebilir.
Kronik öksürük: Özellikle sigara içenlerde ya da akciğer hastalığı olan kişilerde sürekli öksürük karın içi basıncı artırır.
Kabızlık: Sürekli ıkınma karın kaslarına baskı yaparak fıtık riskini artırır.
Hamilelik: Karın bölgesinde basınç artışı göbek ve kasık fıtıklarını tetikleyebilir.
Aşırı kilo: Fazla kilo, kas dokusunun zayıflamasına ve fıtık riskinin artmasına neden olur.
Daha önce yapılan ameliyatlar: Ameliyat kesi yerleri zamanla zayıflayarak fıtık oluşumuna yol açabilir.
Fıtık Nasıl Tedavi Edilir?
Fıtık tedavisinde temel yöntem cerrahidir. Fıtık kendi kendine iyileşmez ve zamanla büyüyerek daha büyük sorunlara yol açabilir.
Fıtık Ameliyatı
Günümüzde fıtık cerrahisi genellikler yama( mesh) kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Bu yöntem ameliyatlardan sonra ortaya çıkabilecek tekrarlama riskini düşürür, ameliyat sonrası ağrının daha az olmasını sağlar. Ne tür bir ameliyatın tercih edileceği hastanın fıtık büyüklüğüne, genel sağlık durumuna ve cerrahın önerisine bağlıdır.
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
Fıtık ameliyatı sonrası iyileşme süreci genellikle hızlıdır, ameliyat sonrası hastalar birkaç gün içinde normal yaşantılarına dönebilir.
Belli bir süre ağır kaldırmaktan ve zorlayıcı hareketlerden kaçınılmalıdır.
Yara yerinde hafif ağrı ve hassasiyet olabilir, ancak bu durum zamanla düzelir.
Yürüme ve hafif hareketler iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Doktorun önerdiği süre boyunca ağır egzersizlerden kaçınılmalıdır.
Fıtık ameliyatı olan hastaların büyük çoğunluğu başarılı sonuçlar elde eder ve günlük yaşamlarına sorunsuz bir şekilde devam eder. Fıtık, erken teşhis edildiğinde kolayca tedavi edilebilen ancak ilerlediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir rahatsızlıktır. Karın veya kasık bölgesinde şişlik, ağrı ve rahatsızlık hissi fark eden kişilerin bir genel cerrahi uzmanına başvurması önemlidir. Cerrahi tedavi, hastaların yaşam kalitesini artıran ve uzun vadede sağlık sorunlarının önüne geçen en etkili çözümdür.
