Alzheimer hastalığı, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen, ilerleyici bir nörodejeneratif hastalıktır. Yaşla birlikte görülme sıklığı artan bu hastalık, hafıza kaybı, bilişsel işlevlerde gerileme ve yaşam kalitesinde ciddi düşüşe neden olur. Son yıllarda yapılan çalışmalar, beslenme düzeninin Alzheimer hastalığının riskini azaltmada ve ilerlemesini yavaşlatmada önemli bir role sahip olduğunu ortaya koymuştur. Sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlıkları, hem hastalığın önlenmesi hem de Alzheimer hastalarının yaşam kalitesini artırmak için kritik bir faktördür.
Güven Çayyolu Cerrahi Tıp Merkezi Beslenme Bölümü'nden Uzm. Dyt. Melis Bengisu Demirci, alzeimer hastalığında beslenmenin rolünü anlattı.
Alzheimer hastalığının kesin nedeni tam olarak bilinmese de, bazı risk faktörlerinin hastalığın gelişiminde önemli rol oynadığı bilinmektedir. Bunlar arasında:
Diyabet: Yapılan araştırmalar, diyabet hastalarının Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin 1,5-2 kat daha fazla olduğunu göstermektedir. İnsülin direnci ve yüksek kan şekeri seviyeleri, beynin sağlıklı çalışmasını engelleyebilir.
Yüksek Kolesterol ve Tansiyon: Hiperkolesterolemi, beyin damarlarında hasara ve amiloid beta birikimine yol açarak Alzheimer riskini artırabilir.
Fiziksel Aktivite Eksikliği: Düzenli fiziksel aktivite, hem zihinsel hem de fiziksel sağlığı destekleyerek demans riskini azaltır.
Beslenme, Alzheimer hastalığıyla mücadelede önemli bir yere sahiptir. Özellikle bazı vitaminler, mineraller ve besin öğeleri, beyin sağlığını koruyarak hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
Omega-3 Yağ Asitleri: Omega-3 yağ asitleri, beyin sağlığı üzerinde koruyucu bir etkiye sahiptir. Yapılan araştırmalar, haftada en az bir kez balık tüketen bireylerde Alzheimer riskinin yüzde 60 oranında azaldığını göstermektedir. Balık yağında bulunan EPA ve DHA gibi sağlıklı yağ asitleri, amiloid beta birikimini azaltarak sinir hücrelerini korur.
Vitaminler ve Antioksidanlar:
A Vitamini: A vitamini, beyin hücrelerinin farklılaşmasında ve hayatta kalmasında rol oynar. Alzheimer hastalarında A vitamini ve beta-karoten düzeylerinin düşük olduğu gözlemlenmiştir.
B Grubu Vitaminleri: B12, B6 ve folik asit gibi B vitaminleri, sinir hücrelerinin sağlıklı çalışmasında önemli rol oynar. Bu vitaminlerin eksikliği, Alzheimer hastalığının ilerlemesini hızlandırabilir.
D Vitamini: D vitamini eksikliği, bilişsel işlevlerin bozulması ve Alzheimer hastalığı arasında güçlü bir ilişki ile bağlantılıdır. D vitamini, beyin dokusundaki sinaptik plastisiteyi destekler ve amiloid beta plaklarının birikimini azaltabilir.
E Vitamini: Güçlü bir antioksidan olan E vitamini, hücresel zarların bütünlüğünü korur ve bilişsel gerilemeyi yavaşlatır. Alzheimer hastalarında E vitamini takviyelerinin olumlu etkileri birçok çalışmayla gösterilmiştir.
Alzheimera Karşı Etkili Beslenme Modeli: Akdeniz Diyeti
Akdeniz diyeti, Alzheimer hastalığına karşı en çok önerilen beslenme modellerinden biridir. Bu diyet; meyve, sebze, tam tahıllar, baklagiller, kuruyemişler, zeytinyağı ve balık gibi sağlıklı besinleri temel alır. Akdeniz tipi beslenmenin özellikleri şunlardır:
İşlenmiş gıdalar, rafine tahıllar ve şekerden uzak durmak.
Haftada en az iki kez balık ve deniz ürünleri tüketmek.
Zeytinyağı gibi sağlıklı yağları tercih etmek.
Meyve ve sebzeleri her öğünde bolca tüketmek.
Akdeniz diyeti, sadece Alzheimer hastalığına karşı koruyucu olmakla kalmaz; kalp hastalıkları, diyabet ve kanser gibi diğer kronik hastalıkların riskini de azaltır. Bu beslenme modelinin, sağlıklı yaşam boyunca sürdürüldüğünde maksimum fayda sağladığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Alzheimer Hastalarında Evrelere Göre Beslenme Sorunları
Alzheimer hastalığının ilerleyen evrelerinde beslenme sorunları farklı şekillerde kendini gösterir.
İlk Evre: Bu dönemde hastalar, yemek yapmayı unutabilir veya alışverişte eksiklikler yapabilir. Depresyon ve çevreye karşı ilgisizlik nedeniyle iştah kaybı sık görülür.
Orta Evre: Orta evrede hastalar, yemek yemeyi unutabilir veya aynı öğünü iki kez tüketebilir. Çiğneme ve yutma güçlüğü başlar. Ayrıca, besin olmayan maddeleri yeme veya başkasının tabağından yemek gibi davranış bozuklukları görülebilir.
İleri Evre: Bu dönemde hastalar tamamen bakım verenlere bağımlıdır. Besinleri tanıyamaz, ağızlarını açmakta zorlanır ve çiğneme fonksiyonlarını kaybederler. Yutma güçlüğü nedeniyle tüple beslenme gerekli hale gelebilir.
Alzheimer hastalığı, dünya genelinde yaşlanan nüfusla birlikte giderek artan bir sağlık sorunudur. Ancak sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni, hastalığın riskini azaltmada ve ilerlemesini yavaşlatmada önemli bir rol oynar. Omega-3 yağ asitleri, A, B, D ve E vitaminleri gibi besin öğeleri, beyin sağlığını destekleyerek Alzheimer’a karşı koruyucu bir etki sağlar.
Özellikle Akdeniz diyeti gibi sağlıklı beslenme modelleri, yaşam boyu sürdürüldüğünde hem Alzheimer hastalığına karşı hem de genel sağlığı destekleyici güçlü bir araç olarak karşımıza çıkar. Alzheimer hastalarında beslenme sorunlarını anlamak ve bu sorunlara yönelik çözümler üretmek, hastaların yaşam kalitesini artırmak için hayati öneme sahiptir.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
