Alzheimer hastalığı, dünya genelinde en yaygın görülen demans türüdür ve ilerleyici bir beyin hastalığı olarak tanımlanır. Hastalık, bilişsel işlevlerde ilerleyici ve kalıcı kayıplara neden olurken; günlük yaşam aktiviteleri, davranışsal işlevler ve sosyal yaşam üzerinde olumsuz etkiler yaratır. Zamanla hafıza, düşünme ve muhakeme becerilerinde belirgin bir düşüş yaşanır. Bu durum, hastaların yaşam kalitesini ciddi oranda düşürürken, bağımsız yaşama yetilerini de sınırlayabilir. Alzheimer hastalarının yaşadığı bu değişim, sadece bireylerin kendilerini değil, ailelerini ve bakım verenleri de etkileyen uzun soluklu bir süreçtir. Bu nedenle, hastalığın erken fark edilmesi, uygun tedavi ve destek yöntemlerinin sağlanması büyük önem taşır.
Güven Sağlık Grubu Sosyal Hizmet Uzmanı Buse Buket Şener, alzeimerli kişiler ile iletişimin önemini ve sosyal yaşamı anlattı.
Alzheimer Hastası ile İletişimde Karşılaşılabilecek Durumlar
Alzheimer hastası bireylerle iletişimde bazı temel zorluklarla karşılaşmak kaçınılmazdır. Hastalığın etkisiyle ortaya çıkan bu iletişim problemleri, sabır ve anlayışla ele alınmalıdır.
Hastalar, nesne ve kişi isimlerini hatırlamakta zorluk çekebilirler. Konuşma sırasında doğru kelimeyi bulmakta güçlük çeker ve genellikle “şey”, “yani” gibi dolgu sözcüklerini sık kullanırlar.
Bilgi içeriği bakımından zayıf, tekrarlayan ya da kopuk cümleler kurabilirler. Bu durum konuşmayı akıcı ama anlam açısından eksik hale getirebilir.
Yazma sırasında harf eksiltme veya yanlış ek kullanımı görülebilirken, okuma sırasında kelimeleri ve harfleri karıştırabilirler.
Aynı cümle ya da kelimeyi sıkça tekrar etme eğiliminde olabilirler.
Bir konuşmayı başlatma, sürdürme veya farklı konulara odaklanma konusunda zorlanabilirler.
Tepki verme süreleri uzayabilir ve iletişim sırasında uzun duraklamalar yaşayabilirler.
Bu iletişim zorlukları, sosyal ortamlardan kaçınmaya ve iletişim kurmaktan çekinmeye neden olabilir.
Alzheimer Hastası ile Etkili İletişim Önerileri
Alzheimer hastalarıyla iletişim kurarken dikkat edilmesi gereken temel unsurlar vardır. Bu öneriler, hastanın kendisini daha rahat hissetmesini ve iletişimin daha sağlıklı ilerlemesini sağlar. Hastayla açık, basit ve yavaş bir şekilde konuşulmalıdır. Her seferinde tek bir kavram anlatılmalı ve hastaya anlaması için yeterli süre verilmelidir. Yumuşak ve sakin bir ses tonu kullanılmalı, konuşma sırasında hastanın sözü kesilmemeli ve yapılan hatalar düzeltilmemelidir. Gürültüsüz, sakin bir ortam yaratılmalı, göz teması kurulmalı ve iletişim esnasında olumlu bir beden dili kullanılmalıdır. Hastanın konuşmayı sürdürememesi durumunda, yargılamadan sabırlı bir şekilde beklenmeli ve tekrar iletişime geçmeye çalışılmalıdır. Sosyal ilişkiler desteklenmeli ve hastanın iyi hatırladığı konularda konuşmaya teşvik edilmelidir. Bu durum hastanın kendisini daha rahat hissetmesini sağlar. Hastaya günlük yaşamda küçük, anlamlı görevler verilerek iletişim süreci güçlendirilebilir.
Sosyal ve Bilişsel İşlevselliği Geliştirme Önerileri
Alzheimer hastalarının sosyal ve bilişsel yetilerini korumak ve geliştirmek için yapılandırılmış aktiviteler büyük önem taşır. Bu aktiviteler, hastanın bilişsel becerilerini desteklerken, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik sorunları azaltmaya da yardımcı olur.
Rutinler ve Zaman Yönelimi: Güne takvim üzerinden gün, hafta, ay gibi bilgilerin okunmasıyla başlamak, hastanın gerçeklik oryantasyonunu güçlendirir. Eğer hasta okuyamıyorsa, bakım veren tarafından bu bilgiler okunabilir.
Hafıza Destekleyici Aktiviteler: Hastanın tanıdığı ve ilgi duyduğu gazeteler alınmalı, bulmaca ekleri kullanılarak hafıza ve dikkat becerileri desteklenmelidir. Gazetedeki ilginç haberler sesli okutulmalı ve ardından bu konular üzerine sohbet edilmelidir.
Anıların Canlandırılması: Aile fotoğrafları üzerinde konuşmak, anılarını paylaşmak ve yeni fotoğraflar çekerek bir deftere yapıştırmasını sağlamak, hastanın hafızasını güçlendiren önemli bir yöntemdir.
Sosyal ve Kültürel Aktiviteler: Hastaya kısa hikâyeler okunabilir ve ardından öykü üzerine yorum yapması istenebilir. Ayrıca, gençlik yıllarına ait müzikler dinletmek veya filmler izletmek, hastanın duygusal bağ kurmasını sağlar.
Günlük Yaşam Aktiviteleri: Günlük aktiviteler (çorap eşleştirme, yumurta soyma gibi) hastanın kendine olan güvenini artırır ve bağımsızlığını destekler. Aktiviteleri zorla dayatmak yerine, hastanın isteksizliği durumunda sabırla etkinliği kendiniz başlatmanız, bir süre sonra hastanın da katılımını sağlayabilir.
Tıbbi Sosyal Hizmetin Rolü
Alzheimer hastalarının ve ailelerinin yaşam kalitesini artırmak amacıyla tıbbi sosyal hizmetler önemli bir rol üstlenir. Sosyal hizmet uzmanları, hastaların sosyal sağlığını korumak ve bilişsel yetilerini geliştirmek için çeşitli programlar uygular.
Bireysel ve Grup Çalışmaları: Hastaların sosyal izolasyonunu azaltmak için bireysel ve grup etkinlikleri düzenlenir. Bu etkinlikler, hastaların psiko-sosyal ve bilişsel işlevlerini destekler.
Hayat Güzeldir Programı: Alzheimer hastaları için tasarlanan bu program, bireylerin fiziksel, bilişsel ve sosyal işlevselliğini maksimum düzeye çıkarma amacı taşır. Aynı zamanda, hastalık sürecinde hasta yakınlarını bilinçlendirmek ve desteklemek hedeflenir.
Alzheimer hastalarıyla etkili iletişim kurmak ve sosyal-bilişsel aktivitelerle hayatlarını zenginleştirmek, hastalığın etkilerini yavaşlatmada önemli bir rol oynar. Sabır, anlayış ve yapılandırılmış aktivitelerle bu süreç, hem hastalar hem de bakım verenler için daha kolay yönetilebilir hale gelir. Tıbbi sosyal hizmet uzmanları tarafından sağlanan rehberlik ve destek, hastaların yaşam kalitesini artırmak adına vazgeçilmez bir unsurdur.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
