Aft Nedir? Aft Neden Olur ve Soğuk Havalarda Neden Artar?
GÜVEN SAĞLIK GRUBU
Paylaş:
Aft Nedir? Aft Neden Olur ve Soğuk Havalarda Neden Artar?
Soğuk havaların etkisiyle bağışıklık sistemi zayıflarken, vücut çeşitli enfeksiyonlara ve ağız içi lezyonlara karşı daha savunmasız hale gelir. Bunlardan biri de aftlardır. Kış aylarında aftların daha sık görülmesi, beslenme değişiklikleri, vitamin eksiklikleri ve çevresel faktörlerle doğrudan ilişkilidir.
Güven Hastanesi Dermatoloji Bölümü'nden Uzm. Dr. Ceren Uzundere, aftın ne olduğunu, neden oluştuğunu ve nasıl önlenebileceğini anlattı.
Aft, ağız içinde genellikle beyaz veya sarı renkli, çevresi kızarık, ağrılı ve kendiliğinden iyileşen yaralar olarak tanımlanır. Aftlar çoğunlukla dudak içi, yanak içi, dil ve damakta oluşur. Tekrarlayıcı yapılarıyla bilinen bu lezyonlar, kişiye ciddi rahatsızlık verebilir ve yemek yemeyi, konuşmayı zorlaştırabilir.
Ancak her ağız içi yara aft değildir. Mantar enfeksiyonları, viral hastalıklar veya travmatik yaralanmalar da benzer lezyonlara neden olabilir. Aftlar genellikle bulaşıcı değildir ve belirli bir sürede kendiliğinden iyileşir. Ancak sık tekrarlayan veya uzun sürede iyileşmeyen ağız içi lezyonlar, farklı hastalıkların belirtisi olabileceği için mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.
Bağışıklık Sistemi Zayıflayınca Aftlar Neden Artar?
Bağışıklık sistemi, vücudun hastalıklara karşı en büyük savunma mekanizmasıdır. Kış aylarında soğuk hava, kapalı alanlarda uzun süre vakit geçirme, güneş ışığına daha az maruz kalma gibi etkenler bağışıklığın zayıflamasına yol açar. Bunun sonucunda, vücut fırsatçı enfeksiyonlara ve inflamatuar hastalıklara daha yatkın hale gelir.
Aft oluşumunu artıran başlıca faktörler şunlardır:
Vitamin ve mineral eksiklikleri: Özellikle B12, demir ve folik asit eksikliği aftların sık görülmesine neden olabilir.
Dengesiz beslenme: Kış aylarında sebze ve meyve tüketiminin azalması, bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek ağız içi yaraların oluşumunu kolaylaştırabilir.
Stres ve yorgunluk: Mevsim değişiklikleriyle birlikte artan stres, bağışıklık sistemi üzerinde baskı oluşturarak aft gelişimine zemin hazırlayabilir.
Hormonal değişiklikler: Bağışıklık sistemi ile ilişkili olan hormonal dalgalanmalar, bazı bireylerde aft oluşumunu artırabilir.
Hangi Yiyecekler Aftları Tetikler?
Beslenme alışkanlıkları, ağız sağlığını doğrudan etkileyen önemli faktörlerden biridir. Bazı yiyecekler ağız mukozasını tahriş ederek aft oluşumuna yol açabilir:
Bu tür gıdaların tüketiminin kontrol altında tutulması, özellikle afta yatkın bireyler için önemli bir önlemdir.
Aft mı, Yoksa Başka Bir Hastalığın Belirtisi mi?
Sık tekrarlayan ve büyük boyutlara ulaşan aftlar, bazı sistemik hastalıkların habercisi olabilir. Özellikle ağız dışında da benzer yaralar görülüyorsa, Behçet hastalığı gibi multisistemik rahatsızlıklar akla gelmelidir. Behçet hastalığı, ülkemizde diğer ülkelere kıyasla daha sık görülen bir otoimmün hastalıktır ve tekrarlayan ağız yaraları, cilt lezyonları, göz problemleri gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir Eğer aftlar çok sık tekrarlıyor, uzun süre geçmiyor veya farklı bölgelerde de benzer lezyonlar görülüyorsa, vakit kaybetmeden bir uzman görüşü almak gerekir.
Kışın Aftlardan Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
Aft oluşumunu önlemek veya sıklığını azaltmak için bazı basit ama etkili önlemler alınabilir:
Bağışıklık sistemini güçlendirin: Dengeli ve sağlıklı beslenme, bağışıklık sistemini destekler. Kış aylarında bol sebze, meyve ve tam tahıllı gıdalar tüketmek, vücuda gerekli vitamin ve mineralleri sağlar.
Bol su için: Ağız mukozasının kurumasını önlemek ve bağışıklık sistemini desteklemek için yeterli miktarda su tüketmek önemlidir.
Ağız hijyenine dikkat edin: Günlük olarak dişlerin fırçalanması, ağız gargarası kullanımı ve diş ipi ile temizliğin sağlanması, enfeksiyon riskini azaltır.
Aft tetikleyicilerinden kaçının: Baharatlı, asidik ve aşırı sıcak yiyeceklerden uzak durarak aft oluşumunun önüne geçebilirsiniz.
Vitamin eksikliklerini kontrol ettirin: Demir, B12 ve folik asit eksiklikleri aftlara yol açabileceğinden, gerekli testleri yaptırarak eksikliklerin giderilmesini sağlayabilirsiniz.
Stresten kaçının: Stres yönetimi, genel sağlık kadar ağız sağlığı için de önemlidir. Yoga, meditasyon veya nefes egzersizleri gibi yöntemlerle stres seviyesini azaltabilirsiniz.
Aftlar çoğu zaman zararsızdır ve kendiliğinden iyileşir, ancak sık tekrarlayan veya iyileşmeyen aftlar, vücudun genel sağlık durumu hakkında ipuçları verebilir. Bu nedenle, kış aylarında aft problemleriyle sık karşılaşan kişilerin, yukarıdaki önerilere dikkat etmeleri ve gerektiğinde bir uzman görüşüne başvurmaları önemlidir.
