Adenovirüs Nedir? Nasıl Bulaşır, Belirti Gösterir ve Tedavi Edilir?
GÜVEN SAĞLIK GRUBU
Paylaş:
Adenovirüs Nedir? Nasıl Bulaşır, Belirti Gösterir ve Tedavi Edilir?
Adenovirüsler, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde çeşitli enfeksiyonlara yol açabilen yaygın bir virüs grubudur. Solunum yolu hastalıklarından göz enfeksiyonlarına, sindirim sistemi bozukluklarından mesane enfeksiyonlarına kadar pek çok farklı klinik tabloya neden olabilir. Bu nedenle adenovirüs enfeksiyonları, özellikle bağışıklığı zayıf bireyler için dikkatle izlenmesi gereken sağlık sorunları arasında yer alır.
Güven Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü'nden Uzm. Dr. Behiç Oral, adenovirüslerin ne olduğunu, nasıl bulaştığını, belirtilerini ve tedavi yöntemleri anlattı.
Adenovirüs, çift sarmallı DNA virüsleri arasında yer alan ve hayvanlarda ve insanlarda enfeksiyona yol açabilen bir virüs ailesidir. İnsanlarda enfeksiyona neden olan adenovirüs türleri genellikle 50’den fazladır ve bu virüsler farklı organ sistemlerini etkileyebilir. En sık karşılaşılan enfeksiyonlar arasında üst solunum yolu enfeksiyonları, konjonktivit (göz iltihabı), gastroenterit (mide-bağırsak iltihabı) ve idrar yolu enfeksiyonları yer alır. Adenovirüsler yıl boyunca görülebilmekle birlikte, özellikle ilkbahar ve kış aylarında daha yaygındır. Kreş, okul, askeri birlik ve hastane gibi kalabalık ortamlarda hızla yayılabilir. Genellikle bağışıklık sistemi güçlü bireylerde kendiliğinden iyileşen, hafif seyirli enfeksiyonlara yol açarken; bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde daha ciddi tablolara neden olabilir.
Adenovirüs Nasıl Bulaşır?
Adenovirüsler oldukça dirençli virüslerdir ve bulaşıcılıkları yüksektir. Bu virüsler aşağıdaki yollarla yayılabilir:
Damlacık Yoluyla: En yaygın bulaşma şekli, enfekte kişinin öksürmesi veya hapşırması sırasında havaya yayılan damlacıkların sağlıklı bireyler tarafından solunmasıdır.
Temas Yoluyla: Virüsle kontamine olmuş yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin ağız, burun ya da göze temas ettirilmesiyle bulaş gerçekleşebilir.
Suda Yayılım: Özellikle klor seviyesi yetersiz olan havuzlarda adenovirüs bulaşabilir ve konjonktivite neden olabilir.
Dışkı-Oral Yol: Adenovirüs bazı türleri dışkıyla atılır. Tuvalet sonrası yeterince el yıkanmaması virüsün yayılmasına neden olabilir.
Virüs, çevre koşullarına karşı oldukça dayanıklıdır. Havlular, oyuncaklar, kapı kolları gibi yüzeylerde uzun süre aktif kalabilir. Bu nedenle kişisel hijyen, el temizliği ve ortak alanların düzenli dezenfekte edilmesi, bulaşın önlenmesinde büyük önem taşır.
Adenovirüs Belirtileri Nelerdir?
Adenovirüs enfeksiyonlarının belirtileri, enfeksiyonun hangi organ sistemini etkilediğine göre farklılık gösterebilir. En sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:
Solunum Yolu Enfeksiyonlarında:
Yüksek ateş
Boğaz ağrısı
Burun akıntısı veya tıkanıklığı
Öksürük
Ses kısıklığı
Hırıltılı solunum
Göz Enfeksiyonlarında (Konjonktivit):
Gözlerde kızarıklık
Kaşıntı ve sulanma
Işığa hassasiyet
Gözde batma hissi
Göz kapaklarında şişlik
Sindirim Sistemi Enfeksiyonlarında (Gastroenterit):
İshal
Kusma
Karın ağrısı
Hafif ateş
Diğer Belirtiler:
Halsizlik
İştahsızlık
Kas ve eklem ağrıları
Mesane enfeksiyonuna bağlı sık idrara çıkma ve idrar yaparken yanma
Çocuklarda, özellikle 5 yaş altı bireylerde adenovirüs enfeksiyonları daha şiddetli seyredebilir ve ateşli nöbet gibi durumlara yol açabilir.
Adenovirüs Nasıl Teşhis Edilir?
Adenovirüs enfeksiyonları klinik belirtilerle ön tanı alabilir ancak kesin tanı için bazı laboratuvar testlerine başvurmak gerekebilir. Tanı süreci, enfeksiyonun seyrine ve etkilenen sistemlere göre değişkenlik gösterebilir.
Tanı Yöntemleri:
Nazofaringeal Sürüntü: Burun ve boğazdan alınan örnekler PCR yöntemiyle analiz edilerek virüsün varlığı tespit edilebilir.
Göz Sürüntüsü: Konjonktivit şüphesinde gözden alınan örnekle virüs araştırılır.
Dışkı Testi: Gastroenterit şüphesi olan bireylerde dışkı örneği incelenebilir.
Kan Testleri: Ağır enfeksiyonlarda veya bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde viremiyi (kana karışan virüs) saptamak amacıyla kan testleri yapılabilir.
Tanı koymak özellikle hastalığın benzer belirtilerle seyreden diğer viral enfeksiyonlardan ayırt edilmesi açısından önemlidir.
Adenovirüs Nasıl Tedavi Edilir?
Adenovirüs enfeksiyonları için spesifik bir antiviral tedavi mevcut değildir. Tedavi, genellikle destekleyici ve semptomları hafifletmeye yönelik uygulanır.
Genel Tedavi Yaklaşımları:
Ateş Kontrolü: Parasetamol gibi ateş düşürücüler kullanılabilir.
Bol Sıvı Alımı: Vücuttan sıvı kaybını önlemek ve bağışıklık sistemini desteklemek için yeterli su tüketimi sağlanmalıdır.
Göz Enfeksiyonu Durumunda: Doktor önerisiyle göz damlaları kullanılabilir.
İshal ve Kusma Varsa: Elektrolit dengesi bozulmaması için ağızdan rehidrasyon solüsyonları önerilebilir.
Ağır seyreden vakalarda, özellikle bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde hastaneye yatış gerekebilir. Bu gibi durumlarda intravenöz sıvı desteği, oksijen tedavisi veya nadiren antiviral tedavi (örneğin cidofovir gibi) gündeme gelebilir. Adenovirüs enfeksiyonları, yaygın görülmesi ve çok çeşitli belirtilerle seyretmesi nedeniyle dikkatle ele alınması gereken bir halk sağlığı sorunudur. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi baskılanmış bireyler için daha ciddi seyredebilir. Enfeksiyondan korunmak için el hijyenine dikkat etmek, hasta bireylerle yakın temastan kaçınmak ve ortak kullanım alanlarının temizliğine özen göstermek büyük önem taşır. Şüpheli belirtiler görüldüğünde ise vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
